Bulanık Bilişsel Harita / Anket Çalışması
Konu özeti
-
-
Yazarlar, farklı yaklaşımları değerlendirmek için birden fazla yöntem kullanarak senaryo planlamasına genel bir bakış sağlamışlardır.
-
-
-
Anket, senaryo planlamasını destekleyebilecek yöntemlere odaklanmıştır. İçinde bulunduğumuz çağ belirsizlik, yenilik ve değişim ile karakterize edildiğinden, belirsizlik ve karmaşıklık zamanlarında kullanışlılığı nedeniyle senaryo planlama tekniklerinin kullanımına artan bir vurgu yapılmaktadır (Amer vd., 2013). Senaryo planlaması stratejik düşünmeyi teşvik eder ve birden fazla gelecek yaratarak düşünme sınırlamalarının üstesinden gelmeye yardımcı olur. Bu doğrultuda, yazarlar Bulanık Bilişsel Harita (BBH) dahil olmak üzere çeşitli yöntemleri vurgulayan senaryo planlaması üzerine bir literatür taraması sunmuşlardır. Yazarlar, senaryo geliştirmenin aşağıdakiler gibi birden fazla arketipi takip edebileceğini fark etmişlerdir. Bunlar; a) sürekli büyüme (mevcut eğilimlerin arttığı varsayılır), b) çöküş (büyümenin başarısız olduğu ve aksattığı varsayılır), c) istikrarlı (gelecek büyümeyi durdurmaya çalışır) ve d) dönüşüm (bu gelecek, diğer üçünün temel varsayımını değiştirmeye çalışır) olmuştur.
Buna ek olarak, yazarlar senaryo doğrulaması için aşağıdaki ölçütleri vurgulamışlardır.
a) akla yatkınlık (senaryolar gerçekleşebilmelidir.),
b) tutarlılık (bir senaryodaki mantıkların kombinasyonu, yerleşik bir iç tutarsızlık ve çelişki olmamasını sağlamalıdır.),
c) fayda (senaryo, karar vermeye yardımcı olan geleceğe yönelik belirli iç görülere katkıda bulunmalıdır),
d) meydan okuma veya yenilik (senaryolar, kuruluşun gelecekle ilgili geleneksel bilgeliğine meydan okumalıdır.)
e) farklılaşma (yapısal olarak farklı olmalı ve aynı temanın basit varyasyonları olmamalıdır.)
-
-
-
Yazarlar, bir senaryo projesi için 3 ila 5 gelecek senaryosu geliştirmenin uygun olduğunu belirtmişlerdir. İç tutarlılık ve akla yatkınlığın, senaryoların doğrulanmasında kritik unsurlar olduğunu vurgulamışlardır. Ham senaryoların iç tutarlılığını sağlamak için bir tutarlılık matrisi kullanılabilirken, olasılık morfolojik analiz yoluyla değerlendirilebilmektedir. Tutarlılık ve akla yatkınlık, senaryoların güvenilirliğini değerlendirmek için çok önemli koşullardır. Bu bulgular, senaryo planlaması ile ilgilenen araştırmacılar ve uygulayıcılar için değerli olabilmektedir.
-
-
-
[1] M. Amer, T. Daim, A. Jetter, “A review of scenario planning,” in Futures, vol 46, pp 23-40, 2013, doi: 10.1016/j.futures.2012.10.003.
-